HerinneRing 060131 - 31 januari 2006

Anders nog?

De supermarkt voorbij, deze vraag. Die klonk vroeger in menig winkeltje als een onsje gesneden was en de winkelier zich afvroeg of er nog meer van onze dienst was. Toen schroomde men nog niet om een half onsje te vragen, maar dat behoefde dan meestal wel enige uitleg: "Ik ben toch maar alleen", of "Mijn man lust het niet". IJskast was iets Amerikaans en we beschikten in de stad hooguit over een "vliegenkast" en in het dorp soms ook wel over een koele kelder.
Tegenwoordig is de koelkast gemeengoed en denkt men bij de supermarkt liever aan kiloverpakkingen en 2 liter flessen, tijdens een niet aflatende westelijke storm overgewaaide grootheden uit de USA.
Onlangs werden we weer even met ons onsje geconfronteerd toen we oog aan oog stonden met de snijmachine uit de winkel van Martin de Dood. Die machine werd nog jaren bewaard in de grote schuur aan de Kerkstraat en uiteindelijk gered van de ondergang door Eva Stache. Nadat we vreselijk ons best hadden gedaan om daar een plekje voor te vinden, is hij nu in het bezit van de oudheidkamer. Wederom werden we voor een dilemma gesteld, want groot EN zwaar, waar laat je zo'n stuk industrieel erfgoed? Te zeer gebonden aan ons eigen dorp om elders onder te brengen, we zijn blij met het door ons gevonden stekkie, maar een permanente oplossing is nog niet gevonden. Alle suggesties op dit gebied zullen we in dank aanvaarden.

HerinneRing 060130 - 30 januari 2006

Zo komt Jan Splinter door de winter………….

Als vrijwilligersorganisatie moeten we het zien te doen met de inkomsten uit de donaties/giften en de subsidie van de gemeente Oostzaan. Niet altijd makkelijk, maar we redden het tot nog toe. Geld voor aankoop van echt leuke historische zaken uit de geschiedenis van Oostzaan is er dus niet echt. Maar soms zit het ons dan eens mee.
Van de week kregen we een telefoontje van de familie Seine - Busch uit Zaandam (om even snel thuis te komen de Buschen-kant is de familie Busch van de Houtwarenfabriek aan de Kerkstraat 220). Die familie heeft een steendruk van de Stijfselmakerij De Arend. Voorheen had er het nodige aan gemankeerd, maar door tijdig en vakkundig ingrijpen van dorpsgenoot Joop Peijnenburg (“vakmanschap is meesterschap”) was het weer in goede conditie gekomen.
Nu zij zelf wat ouder beginnen te worden en hun kinderen lieten merken weinig of geen gevoel met de steendruk te hebben waren zij via de gemeente bij de Oudheidkamer Oostzaan terecht gekomen. Dat wij er belangstelling voor hadden laat zich wel raden.

Afgesproken is dat “De Arend” voorshands rustig bij de familie blijft hangen. Zij zullen echter bij testament regelen dat na hun overlijden (en eerlijk, wij hopen dat dat echt nog heel veel jaren mag uitblijven) de steendruk eigendom wordt van de Oudheidkamer Oostzaan.
Dat wij de familie Seine - Busch dankbaar zijn staat buiten kijf.
Dan is er weer een stukje van de gemeenschap van toen bij de gemeenschap van dan gekomen. Misschien ook een overweging voor andere Oostzaanse families?
Niets wat ooit bestaan heeft, gaat ooit echt verloren……..en wij, als Oudheidkamer, dragen daar graag een steentje toe bij.

HerinneRing o03404 - 29 januari 2006

Tentoonstellen en uitlenen

Uit al die voorwerpen die de Heldring Stichting bewaart en onderhoudt worden mooie exposities samengesteld, o.a. voor het Nationaal Museum Verpleging en Verzorging in Zetten. Op het internet kunt u een paar van deze voorwerpen zien en bewonderen. Het internetadres is: www.nmvv.nl
En ze stellen niet alleen tentoonstellingen samen, ook lenen zij hun voorwerpen uit voor het maken van films. Zo zijn er heel wat voorwerpen te zien in "Nynke", de Nederlandse speelfilm over het leven van de schrijfster Nynke van Hichtum, die getrouwd was met Pieter Jelles Troelstra.
Bij de Heldring Stichting waren ze erg blij met de kruikenmoeder en het sterilisatieapparaat. Vooral de kruikenmoeder was een "prachtexemplaar" vonden ze.

Hoe het ons verging die dag
Op 13 april waren Piet Roels en ik 's morgens om 10.00 uur bij de Lishof om de spullen in de auto te laden. Met hulp van Fred Holzmann en Jan Lust van de Technische Dienst van De Lishof. Want zwaar dat die kruikenmoeder was!!! In Amersfoort aangekomen was ik dan ook blij dat Piet mee was, want ik had dat zware ding nooit samen met de mevrouw die ons daar ontving, naar boven gekregen. Achteraf begrepen we heel goed waarom de kruikenmoeder zo zwaar was. Want om hem naar boven te krijgen moesten we hem op de kop op het steekwagentje zetten, anders paste hij er niet op. En wat dacht u dat er uit kwam? Juist ja, water! Liters en liters water liepen eruit en als we dachten: "Nou is alles er wel uit", en we liepen weer paar stappen, dan begon het weer. Niemand heeft er kennelijk in al die jaren ooit aan gedacht om het water eruit te laten lopen. Er zit een aftapkraantje aan de onderkant, maar die konden we niet meer gebruiken, want dat was helemaal vastgeroest. Maar goed, het duurde wel ruim een half uur voordat we de kruikenmoeder boven hadden. Ook al omdat we er zo om moesten lachen. Nadat we een rondleiding en koffie hadden gehad zijn Piet en ik weer naar huis gereden. Met een voldaan gevoel, want wat is er nou leuker dan ervoor te zorgen dat alle spullen waar wij voor mogen zorgen, een goede bestemming krijgen.
Tineke Algera - Stichting Oudheidkamer Oostzaan

HerinneRing o03400 - 28 januari 2006

KRUIKENMOEDER

Een aantal maanden geleden hebben Piet Roels en ik (Tineke Algera) de kruikenmoeder opgehaald die in de hal van de Lishof stond. Ook een sterilisatieapparaat, compleet met injectiespuiten en injectienaalden, hebben wij meegenomen.
En dat mocht, hoor! Piet Roels en ik zijn beiden bestuurslid van de Oudheidkamer van Oostzaan en de directie van de Lishof had die twee prachtige voorwerpen uit de dertiger jaren van de vorige eeuw aan de Oudheidkamer geschonken.

Geen plaats
Helaas heeft de Oudheidkamer niet genoeg plaats voor deze prachtige objecten, dus heeft het bestuur van de Oudheidkamer bedacht dat de voorwerpen beter tot hun recht zouden komen bij een organisatie die zich inzet voor het behoud van oude voorwerpen uit de verpleging.
Daarom hebben wij de kruikenmoeder en het sterilisatieapparaat in permanente bruikleen gegeven aan de Stichting Historisch Verpleegkundig Bezit.

Ondersteken, uniformen en oogbadjes .
Hun depot is gevestigd in Amersfoort en bevat een collectie van 4.500 voorwerpen. Ze hebben voorwerpen vanaf ongeveer 1850, zoals ondersteken, bedden, uniformen en kasten vol klein spul, zoals dokterstassen, oogbadjes, bekkens enz. .
Deze Stichting is o.a. in het bezit van een verpleegsterssluier van Anna Reynvaan, een van de eerste gediplomeerde verpleegsters van Nederland, porseleinen drinkschuitjes vanaf 1880, een po met stoffen zitting uit 1860, een boek over verplegen door Florence Nightingale en door haarzelf geschonken aan de directrice van het Wilhelmina Gasthuis te Amsterdam ( Mw. L de Bussy Kruysse was directrice van 1896-1905).

U ziet: de kruikenmoeder en het sterilisatieapparaat van het voormalige Verpleeghuis zijn daar in goed gezelschap!
(vervolg morgen)
Tineke Algera - Stichting Oudheidkamer Oostzaan

HerinneRing 02327 - 27 januari 2006

Tussen duif en digitaal

Het kaartje, waar ik gisteren de achterkant van liet zien, heeft uiteraard ook een voorkant.
Die is wat Oostzaan betreft niet zo heel interessant, want het is de achterplaats van de Oranjekazerne in 's-Gravenhage (voor gewone stervelingen Den Haag) bij een oefening der recruten. Wel een prachtig plaatje natuurlijk en het is maar goed dat erbij staat wat ze daar staan te doen, anders zou je nog denken dat de mannen in de witte pakken straks voor het vuurpeloton terecht komen. Ik heb het vermoeden dat je voor een dergelijk plaatje in deze tijd minstens voor de krijgsraad zou komen, fotograferen op of bij militaire objecten is tegenwoordig streng verboden. K Rep, die dit kaartje ongetwijfeld gewoon op de kazerne kocht, vermeldde zijn naam aan de voorkant van de kaart, een manier die aan het begin van de vorige eeuw zeer gebruikelijk was, ik meen mij zelfs te herinneren dat het niet achterop mocht, die kant was voorbehouden voor de adressering. Tegenwoordige soldaten sturen hun groeten, inclusief illegaal gemaakte digitale foto, met hun mobieltje rechstreeks naar huis, daar is geen verbod tegen opgewassen.

HerinneRing 02328 - 26 januari 2006

Toen ons dorp nog een dorpje was

Met oog voor detail beschouwen we alle aan ons toevertrouwde afbeeldingen van voren EN van achteren. Een mooi plaatje van Oostzaan uit vervlogen tijd is altijd een welkome aanvulling voor onze collectie, maar altijd bekijken we achterkant met minstens evenveel belangstelling. Soms staan daar, met enig geluk, nog geschreven waar of wie er op de foto is afgebeeld.
Het kan ook zijn dat het een postkaart betreft die op zich zelf dan weer iets verteld over de datering (postzegel of stempel), aan wie of van wie, het adres, enz, enz.
Op deze achterkant lezen we het adres van de geadresseerde:
den Heer K Root,
Kerkbuurt,
Oostzaan ( N H)
Blijkbaar ruim voldoende om ook daadwerkelijk aan te komen in 1906.
Een tijd waarvan je je ogenblikkelijk kunt voorstellen dat de postbode de worf komt oplopen en een kaart overhandigt met de mededeling: "Je tante uit Den Haag komt volgende week, ze is weer helemaal beter".

HerinneRing 05963 - 25 januari 2006

Weespad /Weerpad?

In het Noord-Hollands Archief van het Rijksarchief te Haarlem vond ik:

Toegangsnummer: 176
Archieftitel: Losse Aanwinsten
2. Inventaris
2.04. Bezittingen en rechten
2.04.3. Huizen en landerijen
2.04.3.068. Oostzaan

Akte 631
Akte van transport door schout en schepenen van Oostzaan aan Hendrik Jan veldwijk van een publiek geveild huis en erf aldaar aan het Weespad, afkomstig uit de gerepudiëerde boedel van wijlen Dirk Teunisz. Booker en diens weduwe Trijntje Jans Rep, 1791, mei 3

[Opgezocht, want ik had er nog nooit van gehoord: gerepudiëerde komt van het Franse répudiée en betekent verstoten/afgewezen, kennelijk was de boedel geen welstand]

Niet voor het eerst is hier sprake van het WEESPAD, hetgeen natuurlijk een verkeerde lezing van het woord Weerpad zou kunnen zijn. Maar zoals gezegd het is niet de eerste keer dat ik het in oude geschriften tegenkom en de vraag rijst dus of er hier ooit een Weespad is geweest of dat er sprake is van verkeerd overschrijven? We wachten uw reacties weer met belangstelling af.

HerinneRing dia00017 - 24 januari 2006

IJspret

Gisteren zag ik ze al krabbelen en krassen over het ijs, natuurijs wel te verstaan. Okay, opgespoten landjes en parkeerterreinen, maar toch ... stijfgevroren echt water zonder toegevoegde chemicaliën om het sneller en/of harder te maken, geen machines om het te bevriezen, gewoon koude nachten. Kindertjes achter stoelen en op dubbele schaatsjes, Papa op de noren met zijn kroost op de slee er achteraan. Vandaag de eerste wedstrijd op buitenijs op een baantje van net iets meer dan 160 meter en het journaal was erbij, wat zeg ik, talloze tv-ploegen waren en masse opgetrommeld om het vanavond te kunnen uitzenden. Wat hebben we toch met die buitenschaatserij? De hele nacht ploeteren met een sproeimachine, dikke sigaren en een Beerenburgertje aan de lange tafel met een trijpe kleed, nostalgie?... nou zeker.

Uit de polder heb ik nog geen muziek gehoord, maar dat komt, als het aanhoudt, zeker. Net als vroeger maar op een andere plaats, deze foto is nog van het oude ijsterrein achter de bibliotheek van Boom op Zuideinde 77. Heel Klaverweide moest toen nog gebouwd worden. Luidsprekers kan ik zo een, twee, drie niet ontdekken, maar verlichting hing er wel in 1970. Wintertje, wintertje, waar blijf je dan.

HerinneRing dia00014 - 23 januari 2006

Wintertijd

Fotootje van wintertijd, maar dan wel zo'n vijfentwintig jaar geleden. Uit de tijd dat er nog echte winters waren? Onze grootouders beweren dat het vroeger allemaal nog mooier, of zo u wilt nog erger was. TOEN had je nog echte winters hoor je dan vaak. Nu schijnen we op dit moment een aardig wintertje te zijn misgelopen, althans op nog geen dag rijden van hier naar het oosten vroor het een graadje of 30, dus met een beetje pech hadden we nog aardig in de misère kunnen komen. Nog geen dag later meldt het nieuws dat 2005 het warmste jaar sinds 1890 heeft opgeleverd, waar moet dat allemaal naar toe?

Terug naar ons plaatje in een winters landschap, we hebben een aantal vraagjes:
1. wie weet wat dit voor een apparaat is?
2. waar heeft het gestaan?
3. wie het eventueel heeft gebruikt en waarvoor?

Klik eventueel op de foto voor een grotere afbeelding.
Wie helpt ???


02/02/2006 uitsluitsel van de hand van historicus Jelle Brinkhuijsen:
Ik heb het apparaat nooit gezien, maar het lijkt mij toch een gewone karn om boter te maken.

HerinneRing a025 - 22 januari 2006

Het water stond er zeker zo hoog

Onze oproep om persoonlijke herinneringen aan de watersnood van 1916 is verhoord. Weliswaar met het verhaal uit een aangrenzend dorp, maar prachtig klein drama zoals je dat niet leest in "officiële" verslaggeving (met dank aan onze inzender).
In 1973 vond mevrouw Antje Molenaar - Gons uit Den Ilp eindelijk de tijd en een aanleiding om voor haar kinderen en kleinkinderen de belevenissen van een 13-jarig meisje op te schrijven: (fragment)
14 dagen later ging hij weer eens naar huis kijken. De poezen zaten te schreeuwen in de schuur. Twee ervan vlogen wild weg. Ze schijnen nog lange tijd op een hoop riet te hebben gezeten, waar de soldaten ze wel eens wat toewierpen. Maar onze zwarte poes (Broer noemden wij hem) sprong als altijd op vader zijn schouder. Die heeft hij toen meegenomen in een zak naar Amsterdam. Ik stond bij de boot, toen zei vader: `Daar heb jij je poes.' Wat was ik blij. Maar wat was hij mager geworden. Maar hij mocht ook wel bij tante Lijsje. Die had ook een hondje, Tira. Wonderlijk, zoo gauw als die vriendschap sloten. Er werd altijd rijst met stokvis voor Tira gekookt en ze aten uit dezelfde bak. Tante had ook een flinke buitenplaats met rondom muren. Dus kon de poes nergens heen. Maar als voor het raam open stond, sprong hij op straat en liep naar de overkant. Daar was een winkel waar ze ook worst verkochten en dan kreeg hij daar vast wat. Ze hadden er gewoon aardigheid in. Hij wist ook wel tussen je benen door naar de overkant te glippen, maar kwam steeds weer naar huis. Kan je nagaan hoe rustig die straat toen was. Daar moet je nu komen.
Even voor de duidelijkheid, tante Lijsje woonde in de Binnen Brouwerstraat in Amsterdam, toen ze er aan kwamen was het huis al vol, maar toch mochten ze er blijven.
Vader en opa gingen naar hun zoon Jaap te slapen aan de korte Prinsengracht en wij lagen met nog een heel stel op de grond daar in een achterkamer. Het was nog niet eens ongezellig daar. Maar vader zat erg over de kippen in zorg. Ik was daar net loopmeisje, want alles moest gehaald worden. Ik vond dat helemaal niet vervelend. Ook moesten we kleren hebben. Er was toen op de Haarlemmerstraat, op de hoek van de Prinsengracht, nog een zaak van Vroom en Co.

Historisch Bekeken (48) - 21/01/2006

De dokter, een heer op stand

Voor de regionale geschiedenis is vooral dokter Bakker in Broek in Waterland belangrijk geweest. Ongeveer honderd jaar geleden maakte hij uitgebreide aantekeningen over de volksgeneeskunde en over de volksverhalen die hij hoorde. Als heer van stand liet hij zich per koetsje of per roeiboot naar zijn patiënten vervoeren. En zijn patiënten die in het uiterste geval naar een ziekenhuis in Amsterdam vervoerd moesten worden, maakten van dezelfde vervoermiddelen gebruik: paard en wagen, handkar of roeiboot. De oude handkar annex ambulance op de foto is nog iedere dag te bewonderen in het Waterlandziekenhuis in Purmerend. Nu moet een ambulance binnen vijftien minuten na melding op de plaats van een ongeluk aangekomen zijn. Met de handkar zal dat niet altijd gelukt zijn. Zwaailicht en sirene ontbreken geheel. Maar aan de andere kant waren er ook geen files en kettingbotsingen.

048 Ziekenvervoer in vroeger tijden
foto Rob Veenman

Status
In de medische wetenschap is enorm veel veranderd. Waar je vroeger beslist aan dood ging, kan men tegenwoordig soms genezen met een simpel pilletje. En als dat niet voldoende is, dan repareren ze je hart door bloedvaten vanuit je been als nieuwe hartkransslagader te gebruiken. Alsof de brandstofleidingen van je auto vernieuwd moeten worden. Maar niet alleen de medische techniek en kennis is in de loop van de jaren veranderd. Dat geldt ook voor de manier van omgang tussen arts, patiënt en verplegend personeel. Vroeger bestonden er natuurlijk veel meer rangen en standen. Je had arbeiders en fabrikanten, werkvolk en bazen, ‘Jan met de pet’ en de gegoede burgerij. En je had patiënten en doktoren. Door de standsverschillen zullen er ongetwijfeld veel misverstanden gerezen zijn. De dokter stelde vragen en gaf opdrachten zoals: “u moet gezonder gaan leven. En dat is dan afgesproken”. Als patiënt diende je dan met respect te antwoorden, de opdrachten uit te voeren en verder te zwijgen.

Gasthuis
Ik zal nooit het bezoek vergeten dat ik als klein kind aan het Wilhelmina Gasthuis in Amsterdam, de voorloper van het huidige AMC, heb mogen brengen. Een familielid was daar opgenomen en op een zondagmiddag mochten wij mee op ziekenbezoek. Maar dat ging niet zomaar. Een roodwitte slagboom sloot het terrein af en een streng kijkende man in uniform in een kleine portiersloge hield iedereen voor de slagboom tegen. In die tijd hadden mensen blijkbaar nog respect voor dergelijke functionarissen. En aan het begin van de bezoektijd ging de slagboom omhoog en stormden alle wachtenden naar binnen, op weg naar de verpleegafdelingen. Ook die hebben op mij diepe indruk gemaakt. Een grote, kille zaal met meer dan twintig bedden. Als bezoeker en ongetwijfeld ook als patiënt voelde je daar ongelooflijk nietig, opgenomen in en overgeleverd aan de gezondheidszorg van die tijd.

Deze tweewekelijkse rubriek is eerder verschenen in het Noord-Amsterdams Nieuwsblad en het Zaans Stadsblad en wordt verzorgd door Rob Veenman van de Stichting Oudheidkamer Oostzaan. Voor reacties, vragen en tips kunt u hem bereiken via Postbus 558, 1440 AN Purmerend of rveenman@vpcconsult.nl

HerinneRing dia00006 - 20 januari 2006

Een schilderij?

Als Jopie Huisman nog leefde en hij zag dit plaatje, zou hij er dan niet ogenblikkelijk een geschilderde kopie van willen maken? Soms zijn foto's bijna van een schoonheid die een kunstschilder, al dan niet op zondag, zou willen treffen met verf en penseel.
Volgens onze informatie is dit tafereeltje gefotografeerd op het achtererf van Noordeinde 115 en zijn het de hokken van de vader van Cor Koning geweest. Mooi van lelijkheid en gaaf van ouderdom, gebouwd onder andere normen dan de huidige. Toevallig(?) kwam naar aanleiding van het watersnood artikeltje op een verjaardag nog het verhaal voorbij van een Oostzaanse kippenhouder, die blij met 116 verzamelde, losdrijvende deuren fluks een "nieuw" kippenhok bouwde op zijn achtererf. Andere tijden ...., terug naar de onze.

HerinneRing 03589 - 19 januari 2006

Uit overlevering

Toch maar eens even nagevraagd. "Ome Gerrit", die de oorspronkelijke informatie heeft gegeven, leeft helaas niet meer, maar mijn bron meent zich bij herhaling te herinneren dat het om het OOSTERstijfselmakerspad ging. Daar zouden dus dan vroeger molens moeten hebben gestaan. Iets dat door de door ons geraadpleegde oude kaarten niet wordt bevestigd, want molens ontbreken daarop of ze zijn er gewoon nooit geweest, dat kan natuurlijk ook. (zie ook Herinnering 03589 van 10 januari 2006).
Herinneringen spelen ons soms parten en spelen met ons. Ooit raakte ik een tas met alle papieren kwijt op een zonnig Frans terras met overwegend groene aankleding. Aangifte gedaan met bovengenoemde gegevens. Inmiddels was ik 400 km verderop, maar besloot toch terug te rijden, om vervolgens tot de ontdekking te komen dat ALLES hartstikke oranje was .....
Gelukkig was mijn tas netjes in bewaring genomen.

02/02/2006 uitsluitsel van de hand van historicus Jelle Brinkhuijsen:
ook naar zijn mening hebben er geen molens gestaan op deze locatie

HerinneRing dia00001 - 18 januari 2006

Oostzaan dubbel dubbel


Verstild is het eerste woord wat in me opkomt bij het bekijken van dit plaatje. Geen rimpeltje te bekennen op het water en daardoor een vrijwel smetteloze weerspiegeling van het Westerstijfselmakerspad. Oostzaan kampt met ruimte, waar kan men nog terecht om te wonen in Oostzaan? De creatieve oplossing van dit waterrijke dorp verklaart dubbel dubbel, op het land èn het water en deze keer nog gespiegeld ook. Wie deze huisjes en woonboten voor ons kan nummeren zijn we zoals altijd dankbaar.


02/02/2006 uitsluitsel van de hand van historicus Jelle Brinkhuijsen:
Volgens mij staat deze dia in spiegelbeeld. Het betreft Westerstijfselmakerspad 2, 4, 6 en daarachter de Stijfselmakersschuur. (zie ook weblog van 2 februari 2006)

HerinneRing 060117 - 17 januari 2006

Vijfentwintig jarig bestaan

We zijn heel wat van plan dan.
Twintig jaar op zolders en in schuren en kelders heeft de oudheidkamer maar met moeite overleefd. Maar die strijd en een voortdurend streven naar een eigen onderkomen hield nou juist die club van vrijwilligers overeind. Wij plukken de afgelopen vijf jaar daar de vruchten van en de zowel de collectie als de groep vrijwilligers groeit gestaag.
Oké, genoeg geschiedenis, de toekomst en wel die van het komende jubileumjaar, natuurlijk met nog een flinke slag om de arm en onder voorbehoud, maar dit zijn voorlopig de plannen:
APRIL - donateuravond met o.a. jubileumboek en o.a. een film van de Kerkbuurtschool
MEI - workshop oud-Oostzaanse recepten (ketelkoek, advocaat, boerenjongens, boerenmeisjes)
JUNI - presentatie Watersnood 1916
JULI/AUGUSTUS - geen activiteiten vanwege vakantieperiode, wel nog een aardigheidje
SEPTEMBER - barbecue + presentatie van de nostalgische Jol
OKTOBER - in samenwerking met Radio9 spelen we een Oostzaanse quiz
NOVEMBER - donateuravond + presentatie van “Amsterdamse branie en Oostzaanse melk”
en dan sluiten we het jubileumjaar af met een, naar we verwachten, daverend feest
Exacte data en locaties hoort u ter zijner tijd, we moeten nog veel regelen, mocht u zich voor een of meerdere activiteiten willen inzetten, dan horen we dat graag, even een mailtje sturen.
Kunt u nog meer voor ons doen? Jazeker, we hebben voor dit jaar een streefgetal in het hoofd voor het aantal donateurs. Daaraan kunt u zeker meehelpen door op verjaardagen en ander bijeenkomsten eens te informeren wie dit eigenlijk altijd al van plan was "maar het komt er steeds niet van". Op de Leliestraat 1 hebben we inschrijfformulieren klaar liggen die u altijd even bij ons kunt komen ophalen, want: "IJzer smeden als het heet is". U kunt natuurlijk ook zelf een donateurschap weggeven als cadeau voor een verjaardag of moeder/vaderdag, huwelijk, jubileum of wat dan ook, het is ons allemaal even lief. Kortom de oudheidkamer promoten ligt binnen ieders bereik. Wordt ons vriendje en geef een tientje, krijg je over 2006 nog 50 ct terug.

HerinneRing OA0601 - 16 januari 2006

... en toen kwam het water

Een oproepje blijft zelden zonder gevolg en ook deze keer kwam eigenlijk de volgende dag al een verwijzing naar een ooggetuige verslag over de dijkdoorbraak van de Zuiderzee in 1916. Weliswaar betrof het een bakker uit Buiksloot, maar toch is het mooie achtergrond informatie. Het betreft een verwijzing naar een artikel in Ons Amsterdam van januari 2006 met veel gegevens over de overstroming.

Over Oostzaan wordt in dit artikel niet gerept, maar een fraaie tekening vermeldt wel "Polder Oostzaan" als rampgebied. Een gevolg van slecht onderhouden Waterlandse dijken, die nog verder verzwakt waren door aanhoudende regenval. Steeds maar noordoosterwind en een naar het noorden ruimende storm deden de rest. Tot diep in februari verergerde de toestand eigenlijk alleen maar, nadat half februari de ene na de andere (sneeuw)storm over ons land gierde. Er vielen dan ook nog vele slachtoffers lang na de feitelijke doorbraak van de zeedijk. Sommige Oostzaners keerden in april al terug naar hun dorp, elders duurde het wel tot eind juni voordat het water definitief was afgevoerd. Deze ramp resulteerde uiteindelijk in de aanleg van de Afsluitdijk.

HerinneRing 00866 - 15 januari 2006

De Havik is geland

Op 16 december vroegen we jullie ons te helpen met informatie over een boerderij in de Heul. Ook dat is, met uw hulp, weer gelukt en inmiddels hebben we het juiste adres:

Heul 16 en inderdaad ooit bewoond door een Simon Havik. Nou komt zulke informatie zelden alleen als een "droge" mededeling, want wat weten Oostzaners veel en ze vertellen er gelukkig graag over. Het pand zal nog meer in de staat van de vorige foto zijn geweest, toen het te huur werd aangeboden en dat viel nog niet mee. Het dorp rookte toen van de verhalen dat het er spookte, iets wat je, bij het zien van dit zonnige plaatje, je toch haast niet kan voorstellen, maar een huurder werd toendertijd echt niet snel gevonden en de huurprijs zakte. Een potentiële huurder diende zich toen wel aan en hij heeft er met veel plezier EN tegen een lage huur gewoond. Of hij 's nachts ook uit zijn slaap werd gehouden, ................?

HerinneRing 00031 - 14 januari 2006

Watersnood 90 jaar geleden

Op de kop af negentig jaar geleden brak de dijk en stroomde het zoute water Noord-Holland binnen. Ook Oostzaan zou de dans niet ontspringen, maar een klein gelukkie was dat ze het konden zien aankomen. In de nacht van 13 op 14 januari (was dat een vrijdag?) braken de dijken door bij Uitdam, Durgerdam en Katwoude, maar Oostzaan werd door het water pas bereikt op de 16e.
Nog maar weinigen zullen zich dat als ooggetuigen kunnen herinneren, dan moet je toch al rond de 100 jaar oud zijn. Maar de kinderen van vlak na die tijd zullen de verhalen misschien nog wel hebben horen vertellen. Zij hebben toch ook in de bedstee met rode oortjes liggen luisteren naar de anekdotes van de "grote mensen", die dachten dat we allang sliepen.
Wij zoeken de kindertjes uit die tijd om nog één keer de herinnering eraan vast te leggen. Mail ons als je ze kent of weet wie ze kent.
Kom maar met die verhalen, wij zijn er klaar voor. Hoe leuk ze kunnen zijn (en soms ook klein) blijkt uit het afgebeeld stukje, in dit geval nog wel van een ooggetuige. Door op het plaatje te klikken, krijg je een grotere, leesbaarder versie.

HerinneRing HUO - 13 januari 2006

Vrijdag de 13e

Nou en? Nou niks, maar zeg nou zelf: "Wie loopt er onder de ladder door, wie klopt 't niet af?"
Sluipresten van handelingen, die louter op bijgeloof zijn gebaseerd. Zout gemorst (ruzie), met rechts over de linker schouder gooien (of was het andersom?) om het af te wentelen, suiker morsen brengt geluk, de paraplu opsteken in huis juist weer ongeluk en wil je arm worden, vooral je schoenen op tafel zetten. Ach, achterof kijk je een koe in ze kont. Zeg je: "A la meleur", maar op de dag zelf zal je aan de kat of aan de kees moeten. Ik dacht nog: "Het houdt nog wel", maar toch was ik aars loof as aars, daar begon het al mee. Computer gestart, want zo kom ik bij jullie en een verhaaltje geschreven, dat was kijkof. Dat getuigt toch van moed, want normaal ben ik een ridder. Nou, dat verhaaltje was naar de menoksie. Ik de dampen in natuurlijk, tot ik me realiseerde wat voor dag het was. Met de dauw in m'n ogen keek ik naar het beeldscherm: leeg. "De karn wil niet af", dacht ik, "der sel nag un skeet op neevollege".
STOPPEN anders wordt het een schip van bijleg. Vandaar dat dit een dagje later komt, want zowaar het lichtte op.

Zoekt u voetnoten bij dit stukje? Die zijn er niet, wel bestaat er het onvolprezen Geïllustreerd Oostzaans Woordenboek, een juweeltje met woorden, gezegden en uitdrukkingen, verhaaltjes en plaatjes. Onze begroting voor dit jaar vertoont nog een gat, dus mail en bestel een van onze prachtige Historische Uitgaven Oostzaan.

HerinneRing 06357 - 12 januari 2006

Begin van het einde?

Soms hebben we niets te vragen, maar des temeer ons af te vragen. Was dit nou het begin van het einde of het begin van een nieuw tijdperk? Staan er straks in Oostzaan nog ergens koeien in de wei? Waar komen we ooit nog hooi oppers tegen? Zijn die draglines een nieuw begin of een naderend einde? Het is zeker nooit meer zo het was en ik hoop ze nooit te zien in het Oostzanerveld.

HerinneRing 060111 - 11 januari 2006

Vrijwilligersavond 11 januari 2006

Eén keer per jaar nodigen we onze vrijwilligers uit om in de Leliestraat even een avond gezellig bijeen te komen en dan nemen we ook de plannen door voor het komende jaar.
Dan is er een hapje, een drankje en ook een bloemetje op tafel.
Sommige vrijwilligers vrijwilligen nog meer dan andere vrijwilligers, want zij vrijwilligen ook nog op de avond van de vrijwilligers, en hoe!
De rest van de vrijwilligers komen er vrijwillig van genieten en laten zich op deze avond eens lekker verwennen door de SOO.














Aan al deze mensen past eenmaal per jaar een welgemeend "dank je wel", want er wordt veel voor de oudheidkamer Oostzaan gedaan.

We hebben lopers en trekkers, aanwaaiers en fietsers, gastvrouwen en -heren, tikkers en knippers, naaiers en wassers, kokers en eters, denkers en doeners, praters en bezige bijen en dan ben ik zeker nog wel iets vergeten, maar ALLEMAAL bedankt.

HerinneRing 03589 - 10 januari 2006

Schaften bij een molen

Op deze oude afbeelding, zo te zien tijdens een feestelijke gebeurtenis of was het gewoon op een vrije zondag, staan een tweetal herkende Oostzaners. Links van de man met de mook (accordeon) zit Piet Schaft. Ook zijn broer, met de weinig vlijende bijnaam Gerrit Sul, neemt het ervan op deze dag, hij ligt voor het gezelschap aan de rechterkant. Met het gebruiken van bijnamen zijn we niet scheutig en we noemen ze ook zeker niet vaak, eerder met schroom, echter met zo'n bekende achternaam is de duiding voor oud-Oostzaners nu eenmaal met meer zeggingskracht. Van alle andere aanwezigen zijn ons de namen onbekend en of dit in Oostzaan is lijkt erg twijfelachtig. Waar stonden deze molens? Jazeker, er staan er twee, heel vaag zien we op de achtergrond nog net de wiek van een molen achter de enige vrouw op deze foto. Uw bijdrage aan onze kennis wordt weer gevraagd.

02/02/2006 uitsluitsel van de hand van historicus Jelle Brinkhuijsen:
ook naar zijn mening hebben er geen molens gestaan op deze locatie;
Gerrit Schaft (*15-08-1870, +20-01-1962, gehuwd met Trijntje Vonk) had die bijnaam.

HerinneRing 060109 - 09 januari 2006

Uit onver(w)(d)achte hoek

In december ontving ik een Nieuwsbrief van de Woningbouwvereniging Oostzaanse Volkshuisvesting waarin een interview stond gepubliceerd van J van Drunen. Hij had een vraaggesprek gehad met burgemeester Möhlmann over diens ervaringen met en in Oostzaan sinds zijn aantreden. Dat gesprek behelsde niet alleen de WOV, maar had een wat breder karakter, het ging over verleden, heden en toekomst van Oostzaan. Waarschijnlijk ook een wat langere toekomst, want één van de conclusies die Van Drunen over de burgemeester plaatste, mag ik u niet onthouden: "Die zit nag wel effies hiero, hij hep ze draai te pakke", een uitspraak die ook ik, na zorgvuldige bestudering van het Oostzaanse woordenboek, nu zonder moeite versta.
Toch is dat niet de reden van dit stukje. Er werd tijdens dit gesprek en in de nieuwsbrief van de WOV aandacht besteed aan de oudheidkamer en dat vond ik opmerkelijk. We verheugen ons in een aantoonbaar veel bredere aandacht dan we zelf hadden gewacht en uit allerminst verdachte hoek, WOV bedankt.

Historisch Bekeken (47) - 08/01/2006

Terug in de tijd

Een gehaakt kleedje op tafel, een mooie klok op de schoorsteen, een koffiepot pruttelend op de kolenkachel en muziek via het ‘draadje’. In sommige musea voel je je onmiddellijk weer thuis in de jaren ’30. En gelukkig bestaan er in Nederland, maar ook in onze regio, veel van dergelijke kleine en knusse museumpjes. De museumwoning in Tuindorp Oostzaan is er één van.

Noordzeekanaal
Eigenlijk zou het verhaal in 1876 moeten beginnen. Toen werd het Noordzeekanaal aangelegd. De grote en onstuimige watervlakten van het IJ werden ingepolderd, waarbij een smalle strook water werd opengehouden. En zo ontstond het Noordzeekanaal en de verschillende IJ-polders. In mijn jeugd waren de meeste IJ-polders nog agrarisch gebied, waar veel akkerbouwers hun brood verdienden. Alleen in de buurt van Beverwijk vind je nu nog wat boerenbedrijven, maar in Amsterdam en de Zaanstreek zijn de meeste polders volgebouwd met industrie. De eerste industrie die zich in de IJ-polders vestigde, was de scheepsbouw in Amsterdam-Noord en om de arbeiders ervan van een woning te voorzien, werden in Tuindorp Oostzaan de eerste huizen neergezet: unieke huizen met een voor- en achtertuintje.

047 Museumwoning Tuindorp Oostzaan
foto Historisch Archief Tuindorp Oostzaan

Handwerken
Ik moet altijd aan handwerkjes en aan de overstroming in 1960 denken als Tuindorp Oostzaan in mijn gedachten passeert. In 1960 werd er in de hele regio geld en goederen ingezameld voor die arme Tuindorpers die door de overstroming waren getroffen. Ook wij deden onze best om speelgoed en oude kleding op te halen. Maar de handwerkjes nemen toch een belangrijker plaats in binnen mijn herinneringen. Mijn tante Veenman is jarenlang handwerkjuf in Amsterdam-Noord en in Tuindorp Oostzaan geweest. Als er een tentoonstelling of braderie in het Zonnehuis was, dan ging ik op woensdagmiddag geregeld met m’n tante mee. Dan moest er gepronkt worden met de handwerkjes van de leerlingen. Een busrit van Zaandam naar Tuindorp was toen voor mij als klein kind nog een hele belevenis. Maar ook Tuindorp zelf heeft toen diepe indruk op mij gemaakt. Allemaal dezelfde soort woningen, plantsoentjes die je kon bereiken door onder de woningen door te lopen, passages met die mooie ronde bogen. En natuurlijk het Zonnehuis met zijn bakstenen architectuur. Dat hadden we in de Zaanstreek allemaal niet.

Draadje
Maar wij hadden thuis wel een draadje, of beter gezegd: een draadomroep. Eén luidspreker en een draaiknopje waarmee je de verschillende kanalen kon kiezen. Zo’n draadje kwam ik ook weer tegen in de museumwoning in Tuindorp Oostzaan aan de Meteorenweg 174 in Amsterdam-Noord.. De museumwoning is weer geheel in de originele staat uit de jaren ’20 teruggebracht en het meeste meubilair stamt ook uit die tijd. Daarnaast worden er tentoonstellingen gehouden en kan men er verschillende films uit vroeger jaren bekijken. Tuindorp is onlosmakelijk verbonden met de scheepsbouw, eerst met de NSM en later met de NDSM. Ook daaraan besteedt de museumwoning en het Historisch Archief Tuindorp Oostzaan ruime aandacht. Kortom, het museum is een bezoek meer dan waard.
Deze tweewekelijkse rubriek is eerder verschenen in het Noord-Amsterdams Nieuwsblad en het Zaans Stadsblad en wordt verzorgd door Rob Veenman van de Oudheidkamer Oostzaan, bereikbaar via r.veenman@vpcconsult.nl en via postbus 558, 1440 AN Purmerend. Tips, verhalen, meldingen over historische activiteiten en dergelijke zijn van harte welkom.

HerinneRing cap040txt - 07 januari 2006

Bejaardenuitjes 1929-1939

Is het 'm nou of is het 'm nou niet? Sinds gister weten we dat hij het niet is, maar wie is het dan wel? Met uw hulp komen we erachter.
Inmiddels is er wel massaal gereageerd op andere personen en zaken in deze foto. Nou hebben wij ons even gedeisd gehouden tijdens de feestdagen, maar nu gaan we er weer voor en met dank aan onze schrijvers:
Geheel rechts op deze afbeelding staat Dr Taams (met hoed).
Dan volgt (met pet) een oude bekende uit deze weblog: Jan Plooijer, de vader van Nier Plooijer.
De familie die erachter loopt (met pet en hoedje) is herkend als de familie de Boer uit de Kattehoek, zij waren buren of overburen van Jan Plooijer op het Noordeinde. Rectificatie 12 januari 2006: dit is de familie Kees Schaft. Op de achtergrond zien we dan nog de autobussen van de firma J Onrust.

van den Ende (2)

Het was gelukt! De foto en film was afgeleverd, niet aan Joop zelf, hij bleek op vakantie te zijn. Ondertussen is hij terug en heeft aan RTV-NH medegedeeld dat de bewuste man noch zijn opa, noch enig ander familielid van hem is. Nou, het was een aardige poging, niet geschoten, altijd mis. Wellicht komen we er nog eens een keer achter wie het dan wel is.

Wie het filmpje nog wil bekijken >>> dat kan door op de naam van den Ende (2) te klikken. Het betreffende onderwerp staat op ongeveer 10.11 minuten na aanvang. Helaas werkt deze link alleen met het programma Real Player en niet met Windows mediaplayer, het goede is dan weer dat ook Real player gratis is te downloaden van internet.